Voorafgaand aan de bemiddeling zal de partij-advocaat vooreerst zijn cliënt informeren wat bemiddeling precies inhoudt. Vervolgens zal hij samen met de cliënt nagaan of bemiddeling in het geschil mogelijk is (in sommige gevallen is het geschil niet vatbaar voor bemiddeling bijvoorbeeld wanneer de openbare orde in het spel is). Indien het geschil vatbaar is voor bemiddeling zal nagegaan worden of bemiddeling ook aangewezen is. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk dat, wanneer een partij regelmatig geschillen heeft rond hetzelfde voorwerp, het aangewezen is een vonnis te bekomen omwille van de precedentswaarde.
Wanneer het geschil vatbaar is voor bemiddeling en het ook aangewezen is de weg van de bemiddeling te volgen teneinde tot een oplossing te komen, zal de advocaat zijn cliënt bijstaan bij de keuze van een bemiddelingsorganisatie en/of een bemiddelaar.
Eenmaal partijen het eens zijn over de persoon van de bemiddelaar zal, voorafgaand aan de installatievergadering, de partij-advocaat met zijn cliënt de bemiddeling inhoudelijk voorbereiden en de nodige afspraken maken over het verloop van de bemiddeling. Zo is het belangrijk afspraken te maken omtrent risicobereidheid, het bepalen van een keerpunt waarop men zich uit de bemiddeling zal terugtrekken en de prioriteiten welke voor de cliënt gelden. Even goed is het belangrijk dat de partijen en hun advocaat zich bewust zijn welke de beste alternatieve oplossing is als de bemiddeling faalt (BATNA) en welke de slechtste alternatieve oplossing is als de bemiddeling faalt (WATNA). De advocaat zal met zijn cliënt een checklist afwerken (zie Praktische Gids Bemiddeling en Collaboratieve Onderhandeling, Dirk Van de Gehuchte e.a., Story Publishers, 2019, p. 241 e.v.).
De actieve rol van de advocaat tijdens de bemiddeling zal mede afhangen van de aard van de bemiddeling. We kunnen stellen dat er zoveel soorten bemiddeling zijn als er partijen en bemiddelaars bestaan. We maken bijvoorbeeld onderscheid tussen transformatieve bemiddelingen, narratieve bemiddelingen, integratieve bemiddelingen en bemiddelingen gebaseerd op beredeneerde onderhandeling. De twee eerstgenoemde types (transformatieve en narratieve bemiddeling) zal men eerder aantreffen bij familiale bemiddelingen. Hierbij is het dikwijls van groot belang dat de partijen zelf “hun zeg kunnen doen”. De verbale tussenkomt van de partij-advocaat tijdens dit soort bemiddeling zal dan ook vaker beperkt zijn. Dit wil niet zeggen dat hij geen belangrijke inbreng kan hebben. Op de gepaste momenten, en met de nodige terughoudendheid zal de partij-advocaat tussenkomen daar waar volgens hem of haar de belangen van de cliënt dreigen geschaad te worden.
Ook in commerciële geschillen is het belangrijk dat vooral de partijen kunnen communiceren. De rol van emoties mag in geen enkel soort geschil onderschat worden. Ook hier zal de partij-advocaat derhalve met gepaste terughoudendheid tussenkomen tijdens de bemiddeling, wat niet wil zeggen dat hij zich monddood moet laten maken of dat hij niet zou kunnen tussenkomen wanneer één en ander volgens hem de verkeerde weg op gaat.
Ook na de bemiddeling blijft er een belangrijke rol weggelegd voor de partij-advocaat. In geval de bemiddeling niet, of niet volledig slaagt zal hij zijn cliënt dienen te informeren over de verder te nemen stappen en hem hierbij begeleiden. In geval van een -al dan niet gedeeltelijk- akkoord, zal de partij-advocaat samen met de partij-advocaat van de andere partij instaan voor de redactie van het bemiddelingsakkoord.
Zo nodig zal de partij-advocaat ook de nodige tussenkomsten verlenen om het bemiddeld akkoord te laten uitvoeren. De praktijk leert evenwel dat wanneer de partijen een akkoord bereikt hebben, een gedwongen tenuitvoerlegging uiterst zelden noodzakelijk is. Meestal gaan partijen vrijwillig over tot de uitvoering van “hun” akkoord.
Dirk Van de Gehuchte
Advocaat - Erkend Bemiddelaar
Portelio Advocaten
