Het zou een illusie zijn te denken dat de quasi lock-down waarin wij vandaag leven ervoor zorgt dat geen nieuwe geschillen ontstaan of dat oude geschillen verdwijnen. Meer en meer rechtbanken stoppen met het behandelen van zaken en door de vele uitstellen dreigen de wachttermijnen voor fixatie van zaken, eenmaal een normale activiteit hernomen wordt, dramatisch lang te zijn.
Daarenboven groeit bij meer en meer mensen het besef dat wij onze conflicten best zelf oplossen, en liefst dan nog op een manier waardoor wij nadien normale relaties met de ander kunnen hernemen. Bemiddeling als instrument voor geschillenoplossing lijkt dan ook meer en meer aangewezen.
Hoe kan echter bemiddeld worden in tijden waarin elke verplaatsing die niet dringend en noodzakelijk is verboden wordt en waarin elk contact met een ander mens aanzien wordt als een contact teveel? Het antwoord hierop is e-mediation of bemiddeling via elektronische communicatie.
Heel wat “old school” bemiddelaars zullen steigeren bij de gedachte dat een bemiddeling langs elektronische weg zou gebeuren. Zij wijzen erop dat 93% van de communicatie non-verbaal is en dat wij bij e-mediation communicatiesignalen missen zoals kleding, lichaamstaal, intonatie, geluidssterkte van de stem, expressie, handgebaren, enz. Deze stelling bouwen zij op een studie uit 1971 van professor Mehrabia. Dat in latere publicaties professor Mehrabia deze stelling aanzienlijk genuanceerd heeft ontgaat sommigen.
Zelfs als een belangrijk deel van de communicatie non-verbaal is, wil dit daarom niet zeggen dat wij zonder deze non-verbale communicatie niet aan een goede bemiddeling zouden kunnen beginnen. Vergelijk het met je computer, waarschijnlijk gebruik je zelf maar ongeveer 10% of minder van de mogelijkheden. Dit wil niet zeggen dat je de andere 90% mist, deze 10% kunnen perfect beantwoorden aan wat je nodig hebt. Niet alle non-verbale communicatie is bovendien nuttig om te komen tot een bemiddelde oplossing. De lichaamstaal kan woede, misprijzen of andere negatieve gevoelens uitstralen.
Is bemiddelen via e-mail dan niet vooraf tot mislukken gedoemd? We weten allemaal hoe gevaarlijk communicatie via e-mail soms kan zijn: zaken worden snel neergeschreven en verstuurd, maar missen de nuance van de gesproken taal en bepaalde reacties komen vaak veel harder aan dan ze bedoeld zijn.
Daarvoor is het belangrijk dat e-mediation asynchroon verloopt. Met asynchroon bedoelen we dat geen der partijen rechtstreeks mailt naar een andere partij maar dat elke communicatie steeds loopt over de bemiddelaar. De bemiddelaar zal de mail die hij/zij ontvangt van een partij evalueren en wanneer deze passages bevat die contraproductief zijn om een bemiddelde oplossing te bekomen (bijvoorbeeld omdat zij beledigend zijn of blijk geven van zwaar negatieve gevoelens) daar de partij van wie de mail afkomstig is op wijzen.
De bemiddelaar zal de mail niet zelf gaan aanpassen of gaan censureren omdat dit de neutraliteit van de bemiddelaar zou kunnen aantasten. Het zal dus steeds de partij zijn van wie de mail afkomstig is die ook de eigen mail zal dienen aan te passen tot de bemiddelaar van oordeel is dat de mail op die manier kan verstuurd worden. Dit betekent niet dat partijen in hun mailverkeer bestemd voor de bemiddelaar niet “hun hart mogen luchten”. Veel meer dan in een face-to-face bemiddeling zal bij e-mediation een elektronische caucus mogelijk zijn.
De voordelen van een e-mediation zijn legio: mensen hoeven niet samen te komen, wat in deze corona-tijden natuurlijk een enorm voordeel is. Bovendien kan men zijn antwoorden rustig voorbereiden, desgevallend advies inwinnen van anderen, opzoekingen doen enz. Ook de bemiddelaar hoeft zijn aandacht niet te verdelen tussen bijvoorbeeld het luisteren naar de partijen en het nemen van notities. Er is geen agendaprobleem, iedereen reageert vanuit een vertrouwde omgeving, niet essentiële verplaatsingen worden vermeden,….
De e-mediation zoals die hierboven kort omschreven is kan aangevuld worden met andere elektronische communicatiemethodes. Wie over een professionele telecommunicatieapparatuur beschikt (dit kan het geval zijn voor bedrijven of advocatenkantoren), kan deze aanwenden. Portelio Advocaten stelt deze faciliteit ter beschikking voor bemiddelingen. Daarnaast bestaan andere mogelijkheden van elektronische communicatie, afhankelijk van de noodzaken en hetgeen ter beschikking staat zoals Skype, Facetime, Houseparty, enz. De bemiddelaar zal er evenwel over waken dat de keuze van het communicatiemiddel de gelijkheid tussen partijen niet verstoort. Met andere woorden, indien iemand vlot toegang heeft tot alle moderne telecommunicatieapparatuur maar diens tegenpartij en/of niet dezelfde technische toegang heeft en/of niet op dezelfde manier vertrouwd is met het gebruik van deze communicatieweg zal de bemiddelaar of een manier zoeken om de gelijkheid toch te herstellen of toch dienen over te gaan tot een face-to-face bemiddeling zij het met het in acht nemen van alle voorgeschreven maatregelen zoals de social distancing. In dit laatste geval zal de bemiddeling ook maar doorgaan indien zij een dringend karakter heeft.
Dirk Van de Gehuchte
